Laatst dronk ik een 0.0% bier van een niet nader te noemen Belgische brouwer. Niet omdat het label me zo aansprak, de smaakomschrijving zo heerlijk klonk, de Untappd-beoordeling zo hoog was óf vanwege Dry January. Nee, ik dronk 0.0 omdat ik geen alcohol wilde drinken.

Als je het mij vraagt, best een vreemde eis om te stellen aan je bier. Je zoekt een product waarbij één, en misschien wel het meest cruciale en smaakbepalende, ingrediënt mist. Alsof je een tosti zonder kaas bestelt, je om een cola zonder prik vraagt of een vegetarische steak bestelt in een Argentijns restaurant. Ieder z’n ding, maar het verschil proef je.

Zoektocht

Het is best een moeilijke opgave; een lekker biertje vinden dat is ontdaan van het vergif dat ze alcohol noemen. Geregeld neem ik dat vergif op de koop toe, want: één biertje, hoe schadelijk kan dat zijn? Best schadelijk natuurlijk, maar mijn ‘rebelse ik’ bagatelliseert die schadelijke effecten graag als vanzelf.

Maar dat betekent niet dat ik elke avond alcohol wil drinken. Na het sporten, een weekend vol feestjes of om mijn zelfdiscipline te harden, kies ik geregeld voor een alcoholvrij alternatief. Dus laatst, vers uit de sportschool en met de beste bedoelingen, koos ik in de supermarkt een 0.0. Het gerstenat was superzoet, waterig, slapjes en bevatte in de verste verte smaken die ergens deden denken aan de alcoholhoudende variant. Een laf suikerwatertje met nare bijsmaken. Meer kon ik er niet van maken… Terwijl ik het bier met grote slokken wegwerkte, vroeg ik mij af waarom er zoveel smaak verloren was gegaan en deze soms plaatsmaakt voor aparte bijsmaken.

De smaak van alcohol

Het is geen makkelijke opgave een alcoholvrij bier te vinden op smaak, maar het is evenmin gemakkelijk een biertje van zijn alcohol te ontdoen zonder aan de smaken te komen. Alcohol heeft zo zijn eigen smaak en heeft, net als zout, vet of suiker ook nog eens een smaakversterkende werking. Het staat dus aan de basis in het vormen van de smaak in veel alcoholhoudende dranken en is enorm belangrijk in het algemene gevoel van een drank. Sommige sterkere alcoholicaproducenten wagen zich dan ook niet aan de gezondheidstrend. Want, kan jij je iets voorstellen bij een alcoholvrije likeur, wodka of whisky?

Alcoholvrijbier brouwen

Naast het gemis van de onmiskenbare smaak van alcohol, zit een deel van het probleem ‘m ook in de ingewikkelde methodieken die brouwers erop na moeten houden om de gezondere consument zijn biertje te gunnen.

Er zijn, simpel gezegd, twee manieren om een alcoholvrij bier te brouwen:
1. Je kan een bier brouwen waarbij je voorkomt dat er alcohol ontstaat bij de vergisting. Je stopt de vergisting voordat er alcohol ontstaat.

Toelichting:
Klinkt logisch, maar juist die vergisting zorgt voor een belangrijk deel van de smaken in je bier en brengt balans en cohesie in je brouwsel. De zogeheten ‘esters’ die ontstaan tijdens de vergisting creëren typerende smaken en geuren die veel van jouw favoriete bieren karakteriseren. Veel Belgische klassiekers leunen zwaar op hun giststammen voor het creëren van een volronde, fruitige smaak. Deze Belgische gisten zijn wereldwijd geroemd om hun typerende smaken van banaan een steenvruchten.

2. Je kunt de alcohol naderhand uit het gebrouwen bier halen. Dit kan door het te verhitten (alcohol verdampt eerder dan het bier), het bier te filteren of met persdruk aan de gang te gaan.

Toelichting:
Ingewikkelde terminologie duiden nog ingewikkeldere processen waarbij brouwers zich wagen aan ‘Omgekeerde Osmose’ – het filteren van een brouwsel door een fijnmazig membraan of ‘Vacuümdestillatie’- het destilleren van de alcohol uit het bier door het brouwsel onder lage druk te verhitten, waarna vervlogen aroma’s naderhand weer worden toegevoegd. Het zijn lastige extra stappen in een brouwproces, dat toch al niet simpel is.

Brouwers verdienen faam

Vanwege de complexiteit van het brouwen van alcoholvrijbier verdienen brouwers van alcoholvrije bieren meer faam dan dat ze nu krijgen. Het zijn stuk voor stuk brouwers die hun gekoesterde recepturen ook nog eens durven bloot te stellen aan vreemde vergistingen, verhittingsmechanieken of persdruk. Alles zodat wij onze goede voornemens kunnen voeden.

Aan de horizon tekent zich een vernieuwende bierwereld af. Brouwers worden beter in het vervangen, verdoezelen of versterken van de smaken in een bier en dat zien we terug. De betere alcoholvrije bieren dringen langzaam de radlercollectie in menig supermarkt naar de achtergrond en, belangrijker voor ons: de keuze groeit!

De keuze

– Onze Utrechtse vandeStreek brouwde een prijswinnende alcoholarme IPA. De Playground IPA is gebrouwen met speciale gist en een ingekorte vergistingsduur, maar zeer goed op smaak gebracht, ook door de verschillende hopsoorten in het bier.
– Kort geleden introduceerde Leffe een alcoholvrije versie van de populaire Leffe Blond en die smaakt lang niet slecht. Het door destillatie van alcohol ontdane bier smaakt voor de onoplettende drinker vrijwel identiek aan zijn alcoholhoudende moeder.
– De IPA Liberis 2+3 van Brauhaus Riegele is fruitig en hoppig zonder extreem zoet te zijn, Jopen brouwde het Non(netje) dat nauwelijks onder doet aan een ‘normale’ IPA
– En brouwerij Braxzz kreeg het zelfs voor elkaar een alcoholvrije porter te brouwen.

Is de tijd van waterige, slappe, zoete, ongebalanceerde alcoholvrije biertjes dan echt voorbij? Ja, het is soms nog even goed zoeken, maar zolang wij blijven proberen zullen brouwers blijven produceren. Dus loop die marathon, pak die gains, trek die riem nog eens strak (alcoholvrije bieren hebben vaak maar de helft aan calorieën) en gris eens een 0.0 uit het schap.

De smaak kan je, meer dan ooit tevoren, positief verrassen. En dat allemaal dankzij die brouwers die dat eeuwenoude bier brouwen naar een nieuwerwetse vraag. En dat doen ze goed.

Cheers!