IPA; misschien wel ‘s werelds meest populaire bierstijl van het moment. In rap tempo zie je ze voorbijkomen, de een nog gekker, lekkerder en met een onbegrijpelijkere naam dan de ander. Gestoken in een modern jasje is de India Pale Ale hip en divers, maar waar komt ‘ie ineens vandaan? Tijd voor wat uitleg en een stukje geschiedenis over, misschien wel, mijn favoriete biersoort.
IPA’s (op z’n Engels uitgesproken), of India Pale Ale’s, vind je in alle soorten en maten. Brouwers brouwen de gekste, mooiste en meest complexe smaakcombinaties met als absolute smaakmaker één wonderbaarlijk mooi en veelzijdig ingrediënt: Humulus lupulus a.k.a. hop! In de gemiddelde bierwinkel vind je een ongekende selectie van de hoppige biervariant, maar ook in veel kroegen kom je inmiddels om in de IPA’s: van fruitig New England, driedubbel Dry-Hopped, subtiele Session, tot bruisende Brut, moutige DIPA’s (Dubbel IPA’s) of Amerikaanse milkshake IPA’s.
Van hop naar her
Ze zeggen dat de bierstijl zijn oorsprong kent in 18e- en 19e-eeuws Engeland. Een Engeland met overzeese koloniën en een revolutionair wereldbeeld. Eén van de belangrijkste koloniën van dit vooruitstrevende volk was; India.
Al koloniserend, stationeerden de Engelsen zich in India, verlangend naar hun traditionele Engelse Ales. Door de barre boottocht naar India was het niet gemakkelijk om alle biersoorten zomaar te exporteren. Deze tocht duurde met gemak vijf hele maanden. Vijf maanden die de Engelse Ales geen goed deden. Geregeld vergingen de bieren of ontploften de flessen door temperatuurverschillen. PANIEK! En begrijpelijk: verspild bier is een doodzonde. Maar, de Engelsen zouden de Engelsen niet zijn als zij hun bier niet wisten veilig te stellen. Het geheim? Hop!
Ode aan de holy hops
De bloemen van de hopplant (familie van de hennep) waren niet altijd een vaste waarde in het assortiment van de brouwer. Pas sinds de 12e eeuw voegt men deze smaakmaker toe aan de brouwketels, ter vervanging van gruit. Klinkt spannend, maar gruit was simpel gezegd een kruidenmengsel waarin vaak ingrediënten als salie, gagel, laurier en rozemarijn voorkwamen.
De ontdekking van hop als ingrediënt duwde gruit al snel naar de achtergrond. Niet in de laatste plaats vanwege de slechter wordende reputatie van gruit. Het kruidenmengel zou namelijk een (negatieve) erotiserende werking hebben op de drinker. Hop had niet dat effect, bracht een frisse smaak én had ook nog eens een positief effect op de houdbaarheid. De export van bier naar India zou hier dus ook bij gebaat zijn. Het was van levensbelang om extra veel hop toe te voegen aan bieren die bestemd waren voor warmere klimaten.
In 1760, toen export naar verre landen steeds noodzakelijker werd, publiceerden de Engelsen een handboek voor de moderne brouwerij. In het handboek “Every Man His Own Brewer” werd de conserverende werking van hop nog even stevig onderstreept. Hoewel er een hoop gesteggel is ontstaan over wie de oorspronkelijke IPA brouwde, werd in een uitgave van de Liverpool Mercury uit 1835 voor het eerst gerept over een “India Pale Ale”. Een bier gemaakt voor export naar India. Dat hippe IPA’tje is dus eigenlijk gewoon een retro oldtimer.
Welke IPA drink jij?
De hopbommen die we nu drinken smaken waarschijnlijk niet meer naar de bieren die de Britten toen brouwde. De Amerikanen zijn al lang geleden met de Britse hopliefde aan de haal gegaan en tilden de hopontwikkeling naar een hoog niveau. Inmiddels zijn er zo veel soorten hops, met allen hun eigen karakteristieke smaken, dat het lastig is om dé IPA te definiëren. Elke variatie met verschillende hops zorgt snel voor heel verschillende smaken. Toch is er wel grofweg een scheiding te maken tussen Britse en Amerikaanse IPA’s.
Amerikaanse IPA
Een hopsmaak die, naar eigen zeggen, het “New World” hopkarakter bevestigt. Denk hierbij aan smaken als: citrus, tropisch-fruit, steenfruit, bloemen, bessen en meloen. Deze smaken zijn afkomstig van Amerikaanse hopsoorten als de: Cascade, Centennial, Citra en de Amarillo. Overigens kiest men vrijwel altijd voor deze aromatische hopsoorten in IPA’s. Ook Nederlandse, Franse, Scandinavische of Australische IPA’s bouwen vaak verder op dit New World karakter, de Britse IPA komt dan ook steeds minder voor.
Engelse IPA
Een smaak die meer past bij de geur van de hop: fruitig, kruidig-pittig, sinaasappel en/of gras. Deze smaken vind je terug in IPA’s met hopsoorten als de: Golding of de Fuggles. Waar Amerikaanse IPA’s dus smaken hebben die overeenkomen met een Sex on The Beach, denken we bij een Engelse IPA eerder aan een Old-Fashioned. De Brit is somberder, traditioneler en moutiger, maar daardoor ook vaak meer in balans dan de extravagante Amerikaan.
Kiezen voor de IPA die het beste bij jou past is best lastig. Door het al het experimenteren met hopsoorten is de variatie binnen de IPA-stijlen groot. Toch zijn er wel handvatten, zoals de flavormap van Vinepair; deze geeft een versimpeld smaakpallet van de verschillende IPA soorten.
Net als met je eerste biertje ooit, zal je misschien even moeten wennen aan de rijke, stevige en specifieke smaken in een IPA. Zodra je gewend bent aan de bitterheid, zal je ontdekken dat aan elke IPA een wonderlijk hop-experiment vooraf is gegaan. Misschien wel het mooiste ingrediënt in bier.
Cheers!
