Horeca is van alle tijden. Ook in Utrecht. Daarom blikte stadshistoricus Kees Visser afgelopen edities terug op de horeca van vroeger. Wat waren de hotspots van weleer die we nu al lang niet meer kennen? In deze edtie schrijft Kees nog één keer een Café Nostalgia en neemt hij je mee naar de Utrechtse poffertjeskraam, de foodtruck avant la lettre. Dank voor al je bijdragen Kees!
Beeld: Het Utrechts Archief
Eigenlijk was de poffertjeskraam zijn tijd ver vooruit. Hij reisde mee met kermissen en andere feestelijkheden. Eerst nog als gebakkraam, maar vanaf het begin van de vorige eeuw vooral als poffertjeskraam: een groot vierkant bouwwerk dat in elk geval demonteerbaar oogde, met een kermisachtige voorgevel als een enorm draaiorgel, zo mogelijk met een terrasje.
Middenin de kraam stond een kolossaal fornuis bestaande uit grote platen met lange rijen ronde vormpjes waarin de poffertjesbakker in hoog tempo zijn, voor velen smakelijk, gebak produceerde. Eerst een beetje boter afgelepeld van een enorme boterklont en dan, ook weer in razende vaart, het beslag erin. Een continu proces: wanneer alle vormpjes gevuld zijn keert de bakker terug naar de eerste en draait in een snel gebaar de poffer om, loopt weer alle vormpjes langs en keert terug naar de eerste poffers die vervolgens achter elkaar op een schotel worden gelegd. Klontje boter en poedersuiker er op.
Klaar is de portie, die bezorgd wordt bij de gast op het terras, rond het fornuis, of in de wat afgezonderde coupeetjes waar kleine groepjes wachtten. Desgewenst achter een gordijn, alsof poffertjes eten iets is wat je liever niet in het openbaar doet. Toch was en is het vooral een attractie voor kinderfeestjes en andere uitjes, in elk geval vaak tijdens kermissen en jaarmarkten.
De kraam van Consael
In Utrecht, waar de kraam enige tijd een vaste standplaats kreeg, is die kraam vooral gekoppeld aan, de van oorsprong Franse, eigenaar Victor Consael. Hij volgde met zijn kraam voorgangers als Van der Linden en Van der Hoven op. Zo had B. van der Linden in 1905 al een poffertjeskraam tijdens de kermis op het Vredenburg en verkocht J.A. van der Hoven poffertjes en wafelen in zijn lunchroom De Gevulde Pan in 1953 aan het Leidseveer. Victor Consael had in die tijd een reizende gebakkraam. Omstreeks 1930 in Groningen, maar hij vestigt zich later meer definitief in Utrecht, en wordt daar zeer populair. Eerst op het Vredenburg, dan op de Neude en daarna nog een aantal jaren weer terug op het Vredenburg (inmiddels eigendom van horecaondernemer Flantua).
Tot zondag 25 februari 2007… toen de vooruitgang de nostalgie passeerde: geen poffertjeskraam meer in de binnenstad van Utrecht. Wie er nu nog in de stad van wil genieten kan terecht tijdens de piekenkermis in juni op de Maliebaan.
(Gegevens ten dele overgenomen uit een artikel van Gabriëlle van Karsbergen, geplaatst op 9 december 2015 op utrechtmade.com)